ژلاتین

پوست و استخوان حیواناتی مثل گاو یا ماهی را در آب جوشانده و به وسیله اسید، محلولی را از آن استخراج می‌کنند که این فرآیند چندین روز طول می‌کشد. سپس با فرآوری این محلول و خشک کردن آن ژلاتین حاصل می‌شود.باید گفت که ژلاتین ماده‌ای جامد، ترد و شفاف بوده و طیف رنگی آن از زرد کم‌رنگ تا سفید می‌باشد، بی‌مزه و بی‌بو است و دارای ۹۰- ۸۴ درصد پروتئین، ۲-۱ درصد نمک‌های معدنی و ۱۵-۸ درصد آب بسته به منبع مورد استفاده آن می‌باشد. همچنین فاقد قند، چربی و مواد افزودنی است.ژلاتین یک ماده غذایی است نه یک افزودنی غذایی و به دلیل داشتن بافت منحصربه‌فرد آن که می‌تواند در محلول آبی یک ژل کشسان برگشت‌پذیر تشکیل داده، در دمای بدن ذوب شود و احساس دهانی خوبی را به وجود آورد. در صنایع غذایی مصرف بالایی دارد مثل پاستیل و محصولات ژله‌ای. همچنین با داشتن خواص چسبندگی، کریستالیزاسیون، شکل‌دهندگی، امولسیفایری و جذب آب نیز در گستره زیادی از مواد غذایی مورد مصرف قرار می‌گیرد مثل محصولات یخی، مارشمالو، گوشت‌های کنسروی، سوپ‌های پودری، تافی‌ها، بستنی‌ها و…

فواید ژلاتین

ژلاتین و استخوان :

ژلاتین می‌تواند تأثیرات متفاوتی روی چگالی استخوان و وزن بدن داشته باشد. این تأثیر بیشتر روی استخوان فمور (استخوان ران) دیده شده است. در مطالعات دیگر نشان داده شد که تزریق ژلاتین، کلسیم موجود در گردش خون را بالا می‌برد که نشان می‌دهد استخوان در حال ساخت است.همچنین در سوءتغذیه پروتئین که وزن استخوان کاهش می‌یابد و موجب شکستگی می‌شود میزان مواد معدنی و چگالی استخوان فمور با دریافت ژلاتین بیشتر می‌شود. ژلاتین روی درمان بیماری‌های تحلیل برنده سیستم ماهیچه‌ای- اسکلتی نیز تأثیر مثبت دارد.
ژلاتین و درمان زخم‌ها

ژلاتین یکی از موادی است که با داشتن سطوح ایمنی بالا و بدون داشتن عوارض برای درمان زخم‌های دیابتی پیشنهاد شده است. ژلاتین به دلیل دارا بودن اسیدهای آمینه و پپتیدهای بی‌نظیر، همچنین با کاهش پاسخ‌های التهابی و تعدیل سیستم ایمنی در درمان زخم‌های دیابتیک می‌تواند موثر باشد. همچنین ژلاتین یک ماده ضد خونریزی است که می‌تواند با برخورد به سلول‌های خونی آسیب‌دیده مسیرهای انعقادی را فعال کند.

ژلاتین و ناخن و مو
با افزایش سن، ناخن‌ها و موها شکننده و ترک‌خورده می‌شوند. ژلاتین با داشتن مقادیر زیاد اسیدآمینه گلایسین که اسیدآمینه مهم برای ساخت کراتین موجود در مو و ناخن است، به رشد و سلامت مو و ناخن کمک می‌کند.

ژلاتین و دستگاه گوارش

در مطالعات انجام‌شده ژلاتین به عنوان یک ماده پپتوژنیک (پروتئینی که در معده هضم شده و به قطعات کوچک‌تری مثل پپتید تبدیل می‌شود) جریان مایع معدی را افزایش داده و در نتیجه هضم و جذب را بهبود می‌بخشد. ژلاتین غشاء داخلی دستگاه گوارش را پوشانده و در مقابل عوامل خطرزا و تحریک‌کننده از آن محافظت می‌کند. همچنین ادعا شده است که ژلاتین التهاب روده افراد مبتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر را کاهش می‌دهد.

فرمول کلی برای مخلوط کردن پودر ژلاتین

۱ قاشق چایخوری پودر ژلاتین + ۱ قاشق چایخوری شکر + ۱/۸ لیوان آب سرد

۱ قاشق غذاخوری پودر ژلاتین + ۱ قاشق غذاخوری شکر + ۱/۴ لیوان آب سرد

نکته : توجه داشته باشید این فرمول برای حل شدن پودر ژلاتین در آب می باشد و این فرمول طرز تهیه ژله یا دسر نیست .

» جایگزینی ژلاتین :

ژلاتین به ۲ شکل پودری و ورقه ای وجود دارد ، ورقه های ژلاتین در ۲ سایز بزرگ و کوچک موجود است ، به این ترتیب برای جایگزینی این دو از روش های زیر استفاده کنید : ۱ قاشق چایخوری پودر ژلاتین برابر با ۱ ورقه ژلاتینی بزرگ یا ۲ ورقه ژلاتینی کوچک است.

» تفاوت پودر ژله و ورقه ژلاتین : دسرها و کرم هایی که با ورقه ژلاتینی تهیه میشوند شفاف تر و براق تر هستند.

» روش استفاده از پودر ژلاتین و ذوب کرن آن :

در یک کاسه بزرگ و خشک مقداری پودر ژلاتین بپاشید و روی ان نیز مقداری آب سرد بریزید ، مجدد کمی پودر ژلاتین بپاشید و روی ان آب سرد بریزید ( اگر پودر ژلاتین را یک مرتبه در کاسه بریزید و همه آب را روی پودر ژلاتین بریزید پودر ژلاتین گلوله میشود ) ، پس از آن آب و پودر ژلاتین را ۱۰ دقیقه کناری بگذارید تا ژلاتین حالت اسفنجی پیدا کند ( دقت کنید که لایه آخر باید پودر ژلاتین باشد ).

پس از اینکه ژلاتین به حالت اسفنجی شد ظرفی را از آب پر کنید و روی حرارت قرار دهید تا به جوش بیاید ، ظرف ژلاتین را روی بخار اب قرار دهید تا ژلاتین رقیق و یکدست شود ، در آخر ژلاتین را هم بزنید تا یک دست شود.

روش دیگر برای اماده کردن ژلاتین این است که هر ۱ قاشق چایخوری پودر ژلاتین را با ۱ قاشق چایخوری شکر مخلوط کنید و آب را روی آنها بریزید و مواد را هم بزنید و مانند روش قبلی آن را روی بخار آب قرار دهید تا رقیق و یکدست شود ( در این روش شکر اجازه نمیدهد پودر ژله گلوله شود ).

اگر قرار است از مکروفر استفاده کنید ، آنرا با  قدرت بالاو به مدت ۳۰ ثانیه زمان دهید تا حاضر شود .

» روش استفاده از ورقه ژلاتین : ورقه های ژلاتین را داخل کاسه ای قرار دهید و کمی آب بریزید تا حدی که روی ورقه ها را بپوشاند سپس کاسه را روی حرارت بخار اب قرار دهید تا ورقه های ژلاتین رقیق شود ( ژلاتین در دمای ۲۰ درجه سانتیگراد میبندد پس دقت کنید وقتی داخل کرم یا دسر میریزید کرم یا ژله ولرم باشد تا ژلاتین گلوله گلوله نشود ).

» نکته مهم در تهیه ژله های میوه ای : ژله میوه را میتوانید با انواع میوه ها اماده کنید و داخل کرم ها هم می توانید از انواع میوه استفاده کنید اما چند میوه هستند که اگر آن ها را در دسر یا ژله استفاده کنید اجازه نمیدهد ژلاتین ببندد ، این میوه ها آناناس خام ، پاپایا ، کیوی و انجیر میباشد زیرا داخل این میوه ها آنزیم وجود دارد.

ژله را میتوانید با آب میوه و یا پوره میوه تهیه کنید اما ژله ای که با آب میوه تهیه شود صاف تر و شفاف تر می شود ، اگر بخواهید داخل ژله میوه بریزید باید میوه ها را ریز خرد کنید تا زمانی که ژله خورده میشود شکل خوبی داشته باشد یعنی ژله و میوه با هم داخل قاشق بیاید.

» نکات لازم برای تهیه دسرهای ژله ای یا حاوی ژلاتین : ژلاتین برای بسته شدن کرم یا ژله مصرف میشود و بیشتر از حد لازم موجب سفت شدن ژله شده و کمتر از حد لازم موجب شل شدن و بسته نشدن ژله میشود.

در تهیه کرم ها  و دسرهای حاوی شیر ژلاتین حل شده را نباید مستقیم در شیر داغ ریخت چون شیر میبرد بایدشیر پس از جوشیدن کمی سرد شود آن وقت ژلاتین را با آن مخلوط کنید

تهیه کننده و گردآورنده مطالب : خانم فریده سادات جلالی